Đột quỵ là gì? Vì sao lại nguy hiểm đến vậy?

bởi admin

Đột quỵ là gì?

Đột quỵ (Stroke) là tình trạng thiếu máu não cấp tính – tức máu không lên được não do tắc mạch máu (chiếm 65-87%) hoặc vỡ mạch máu (chiếm 20%). Trên toàn cầu, thiếu máu cục bộ chiếm 65%, xuất huyết não chiếm 29% và xuất huyết dưới nhện chiếm 6% trong tổng số các trường hợp đột quỵ mới mắc. Chỉ trong vài phút, vùng não bị thiếu máu sẽ chết dần và không thể hồi phục. Đột quỵ có thể xảy ra khi:

Một động mạch đến não bị tắc nghẽn hoặc đóng lại, khiến một phần não không được cung cấp máu trong thời gian quá dài.
Một động mạch bị vỡ và bắt đầu chảy máu vào hoặc xung quanh não.

Nếu không cấp cứu kịp thời trong “khung giờ vàng” 3–4 giờ. Một con người đang khoẻ mạnh, bình thường có thể:

Ra đi
Sống nhưng bị mất các chức năng não quan trọng. Họ có thể không thể nói, tự ăn hoặc cử động một bên cơ thể.
Sau cơn đột quỵ, một người cũng có thể gặp các vấn đề y tế khác như cục máu đông ở chân, vấn đề tim mạch, loét do nằm, hoặc nhiễm trùng phổi
Nói cách khác, khi đã trải qua đột quỵ, cuộc sống của một con người khó trở lại như cũ.

Đột quỵ đang trẻ hoá - Ai có nguy cơ mắc đột quỵ

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến nguy cơ đột quỵ của một người. Đây được gọi là "yếu tố nguy cơ". Một số trong những yếu tố này vượt ngoài tầm kiểm soát của ta. Bạn có thể có nguy cơ cao hơn nếu:

Lớn tuổi
Có cha mẹ hoặc anh chị em từng bị đột quỵ
Từng bị đột quỵ hoặc đau tim trước đó

Một số bệnh lý nền và thói quen nhất định cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ:

Cholesterol cao
Huyết áp cao
Bệnh đái tháo đường
Lối sống ít vận động, béo phì
Người hút thuốc lá, uống rượu thường xuyên, hoặc lạm dụng ma tuý
Người hay stress, mất ngủ

Nếu bạn và người thân có các yếu tố nguy cơ về đột quỵ, quan trọng là phải nắm rõ điều này để quý vị có thể cố gắng giảm thiểu nguy cơ.

Làm gì để phòng ngừa và giảm nguy cơ đột quỵ

Để giảm nguy cơ bị đột quỵ, bạn có thể:

Kiểm soát huyết áp, đo huyết áp định kỳ. Duy trì huyết áp ở mức ổn định thông qua chế độ ăn uống lành mạnh và dùng thuốc theo chỉ định.
Quản lý bệnh đái tháo đường: Kiểm soát đường huyết bằng chế độ ăn uống, luyện tập và thuốc men.
Kiểm soát cholesterol: Thực hiện xét nghiệm định kỳ và dùng thuốc nếu cần thiết.
Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt tim mạch và mạch máu não

Thay đổi lối sống có thể giúp ích rất nhiều trong việc giảm nguy cơ đột quỵ, giúp kiểm soát các yếu tố nguy cơ như huyết áp, tiểu đường và cholesterol. Ngoài ra, những thay đổi lối sống giúp giảm nguy cơ đột quỵ cũng có thể giúp ngăn ngừa nhiều vấn đề sức khỏe khác.

Những thay đổi lối sống nhỏ mà cực kỳ quan trọng:

Dừng hút thuốc nếu bạn đang hút thuốc.
Vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày như đi bộ, tập thể dục nhẹ.
Giảm cân, trong trường hợp bạn đang thừa cân.
Ăn ít muối (natri) hơn.
Quản lý căng thẳng: Thực hành các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga để giảm stress.
Hạn chế lượng đồ uống có cồn:
Đối với nữ giới, không uống quá 1 ly mỗi ngày.
Đối với nam giới, không uống quá 1 đến 2 ly mỗi ngày.

Nhận biết sớm đột quỵ – hành động nhanh: Quy tắc “BE FAST”

Một cách để giúp ghi nhớ các triệu chứng của đột quỵ là nghĩ đến từ "BE FAST" (KHẨN TRƯƠNG).

Mỗi chữ cái tượng trưng cho 1 trong những dấu hiệu ta nên chú ý và việc cần làm:

Balance (Thăng bằng) – Người bệnh có gặp khó khăn khi đứng hoặc đi lại không?
Eyes (Mắt) – Người bệnh có gặp vấn đề về thị lực không7pPm
Face (Mặt) –Mặt của người bệnh có không cân hoặc xệ xuống 1 bên không?
Arm (Cánh tay) – Người bệnh có bị yếu hoặc tê ở 1 hoặc cả hai cánh tay không? Liệu 1 bên cánh tay có bị hạ xuống nếu người đó cố gắng đưa cả hai tay ra không?
Speech (Lời nói) – Người bệnh có gặp khó khăn khi nói không? Lời nói của họ nghe có vẻ khác lạ không?
Time (Thời gian) – Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu đột quỵ nào kể trên từ những người xung quanh, ngay cả khi dấu hiệu đã biến mất, hãy gọi xe cứu thương ngay lập tức. Việc điều trị bắt đầu càng sớm thì cơ hội phục hồi càng cao.

*Lưu ý: Ngay cả những dấu hiệu trên xuất hiện thoáng qua và biến mất, đừng bỏ qua chúng mà hãy đi khám ngay lập tức. Bạn hoặc người thân vẫn có nguy cơ cao bị đột quỵ trong thời gian tới.

Sơ cứu người đột quỵ – Điều nên làm và không nên làm

Điều nên làm ngay lập tức

Gọi cấp cứu ngay lập tức.
- Để đảm bảo người bệnh được điều trị càng sớm càng tốt, trong khung thời gina vàng của não.
- Quan sát thời điểm bắt đầu triệu chứng, báo cho nhân viên y tế. Và khi gọi, nói rõ nghi ngờ đột quỵ để được ưu tiên điều phối
Giữ người bệnh nằm yên
- Nằm nghiêng nếu có nguy cơ ói.
- Nới lỏng quần áo, cổ áo, cà vạt, thắt lưng để dễ thở.
Trấn an người bệnh
Giữ bình tĩnh, tránh để họ hoảng loạn. không cử động nhiều.
Theo dõi nhịp thở và ý thức, sẵn sàng hỗ trợ hô hấp nhân tạo nếu ngừng thở.

Không nên làm:

Không tát, lắc người hay cố “làm tỉnh” người bị mất ý thức. Không để người bệnh tự đi lại hoặc di chuyển nhiều.
Không cho ăn uống, dễ gây sặc, đặc biệt nếu có rối loạn nuốt.
Không dùng thuốc hạ huyết áp hay thuốc khác (như aspirin) tùy tiện, có thể làm tình trạng xấu đi nếu không đúng chỉ định.
Không chờ đợi "hết rồi mới đưa đi". Không trì hoãn gọi cấp cứu dù triệu chứng nhẹ hoặc hết sau vài phút (có thể là cơn thiếu máu não thoáng qua – TIA). Triệu chứng thoáng qua vẫn có thể là tai biến thoáng qua – báo hiệu đột quỵ sắp xảy ra.
Không cạo gió, đánh gió, bấm huyệt, chích máu đầu ngón tay, không có giá trị khoa học, lại dễ vụt mất thời gian vàng.

Cuộc sống bận rộn khiến ta dễ dàng trì hoãn những điều tưởng như nhỏ nhặt: một lời yêu thương, một buổi nghỉ ngơi, một lần khám sức khỏe. Nhưng đột quỵ thì không đợi ai. Một khi xảy ra, nó có thể thay đổi hoàn toàn cuộc đời – và rất hiếm để cuộc sống quay lại như cũ.