Trầm cảm sau sinh: Hiểu đúng để chăm sóc mẹ và bé tốt hơn

Trầm cảm sau sinh là gì?

Trầm cảm sau sinh (Postpartum Depression – PPD) là một rối loạn tâm lý nghiêm trọng xảy ra sau khi phụ nữ sinh con. Không giống như trạng thái buồn thoáng qua (baby blues), trầm cảm sau sinh có thể kéo dài hàng tuần, thậm chí hàng tháng nếu không được can thiệp kịp thời. Bệnh ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần của người mẹ, mối quan hệ với con và khả năng chăm sóc trẻ nhỏ.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trầm cảm sau sinh ảnh hưởng đến khoảng 10-20% phụ nữ sau sinh trên toàn thế giới, nhưng tỉ lệ có thể cao hơn tại các quốc gia đang phát triển do áp lực tâm lý và thiếu hệ thống hỗ trợ y tế.

Baby Blues và Trầm cảm sau sinh: Phân biệt rõ ràng

Baby Blues (Cơn buồn thoáng qua)

• Xảy ra trong 2 tuần đầu sau sinh

• Triệu chứng nhẹ: dễ xúc động, hay khóc, lo âu nhẹ, mất ngủ

• Thường tự hết khi hormone dần ổn định và người mẹ thích nghi với vai trò mới

Trầm cảm sau sinh (Postpartum Depression)

• Xuất hiện trong vài tuần đến vài tháng sau sinh

• Triệu chứng nặng và kéo dài: buồn bã dai dẳng, mất hứng thú, mệt mỏi, mất ngủ/mất ăn kéo dài, cảm giác vô dụng, tội lỗi, không gắn kết với em bé, có suy nghĩ làm hại bản thân hoặc con

• Cần được chẩn đoán và can thiệp y tế

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Một số nguyên nhân phổ biến:

• Thay đổi nội tiết tố mạnh mẽ sau sinh

• Thiếu ngủ, kiệt sức

• Áp lực chăm sóc con nhỏ

• Thiếu sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè

• Có tiền sử trầm cảm, lo âu

• Biến chứng trong quá trình sinh nở

Dấu hiệu nhận biết trầm cảm sau sinh

• Buồn bã, tuyệt vọng kéo dài nhiều ngày

• Dễ cáu gắt hoặc mất kiểm soát cảm xúc

• Không có hứng thú với các hoạt động thường ngày

• Mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều

• Cảm giác tội lỗi, vô dụng, tự trách bản thân

• Khó gắn kết với con hoặc từ chối chăm sóc con

• Có suy nghĩ tự tử hoặc làm hại con

Nếu có từ 5 dấu hiệu trên kéo dài liên tục từ 2 tuần trở lên, người mẹ nên được đưa đi khám sức khỏe tâm thần.

Hậu quả nếu không điều trị kịp thời

• Ảnh hưởng đến khả năng nuôi dạy con, làm gián đoạn sự phát triển cảm xúc và trí tuệ của trẻ

• Gia tăng nguy cơ mắc trầm cảm kéo dài hoặc rối loạn lo âu

• Gây đổ vỡ mối quan hệ trong gia đình

• Trường hợp nặng có thể dẫn đến hành vi tự sát hoặc làm hại con

Can thiệp và hướng hỗ trợ

1. Tự chăm sóc và hỗ trợ từ người thân:

• Nghỉ ngơi đủ giấc, ăn uống lành mạnh

• Chia sẻ cảm xúc với người thân, bạn bè

• Nhận hỗ trợ từ gia đình trong việc chăm sóc bé

• Tập thể dục nhẹ nhàng, thiền, yoga

2. Can thiệp y tế:

• Đánh giá sức khỏe tâm thần định kỳ tại các cơ sở y tế

• Tham vấn chuyên gia tâm lý để xác định tình trạng trầm cảm

• Một số trường hợp cần điều trị bằng thuốc chống trầm cảm (phải có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa)

FDcare cung cấp các dịch vụ khám sức khỏe định kỳ cho mẹ sau sinh, giúp sàng lọc các dấu hiệu sớm của trầm cảm sau sinh thông qua các công cụ đánh giá tâm lý học lâm sàng. Bác sĩ của FDcare sẽ hỗ trợ bạn:

• Theo dõi sức khỏe thể chất và tinh thần sau sinh

• Phát hiện sớm dấu hiệu rối loạn cảm xúc

• Hướng dẫn chăm sóc bản thân để cải thiện sức khỏe tinh thần

• Kết nối với các chuyên gia tâm lý khi cần thiết

👉 Nếu bạn hoặc người thân đang gặp các dấu hiệu nghi ngờ trầm cảm sau sinh, hãy liên hệ FDcare để được hỗ trợ sớm nhất.

📞 Hotline: 1900 9060
🏥 Địa chỉ: 114 Đường 51, P. An Phú, TP. Thủ Đức, TP. HCM

Nguồn tham khảo:

• WHO: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-health-and-substance-use

• CDC: https://www.cdc.gov/reproductivehealth/depression/index.htm

• Mayo Clinic: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/postpartum-depression/symptoms-causes